Foam, schuim, rubber, latex of schuimrubber zijn allemaal synoniemen voor het belangrijkste onderdeel van de keeperhandschoen. De foam of latex is namelijk het eerste wat met de bal in contact komt wanneer je als doelman een bal probeert te vangen.  Latex is dus een heel belangrijke grondstof voor keepershandschoenen. Niet alleen voor keepershandschoenen is latex een zeer belangrijke grondstof, maar voor heel veel producten van vandaag de dag. Denk aan autobanden, condooms, laarzen. Voordat we meer op het productieproces inzoomen, zullen we eerst de ontstaansgeschiedenis bespreken.

De geschiedenis van de latex door de jaren heen

De geschiedenis van rubber neemt ons mee terug in de tijd tot enkele eeuwen geleden. De oude indianen, zoals bijvoorbeeld de Maya’s worden verstaan, ontdekten een methode om een voor hun belangrijke grondstof te maken. Zij maakten inkepingen in de bast van een boom. Deze boom ging vervolgens een wit en plakkerig sap druppelen dat zij in bakken opvingen. Om die reden noemden de Maya’s de (rubber)boom huilend hout. Na het opvangen en drogen ontstond er een plakkerige, maar stevige substantie. Vandaag de dag is dit bij ons bekend als rubber. De Maya’s maakten er ballen, speelgoed en betaalmiddelen van. Ook hadden zij hiermee een materiaal waarmee ze kleding waterdicht konden maken. Het rubber zoals men dat in deze periode kende, was erg waardevol.

Omstreeks het jaar 1770 was het de Engelsman Joseph Priestley die per ongeluk ontdekte dat je met rubber potloodstrepen kon uitwissen. Het Engelse werkwoord to rub out werd gebruikt om aan te geven dat men potloodstrepen verwijderde. Eigenlijk is hier het woord rubber dat wij nu gebruiken pas echt ontstaan. Rubber werd nog maar op relatief kleine schaal gebruikt en dat kwam voort uit twee belangrijke nadelen van het product dat men toen kende. Enerzijds werd het rubber onder koude omstandigheden heel hard en brokkelde gemakkelijk af. Anderzijds werd rubber onder warme omstandigheden heel zacht en ging het kleven.

Een handig product dat rubber, maar nog niet echt ideaal. In 1839 leidden experimenten van Charles Goodyear tot een product dat deze nadelen niet kende. Hij ontdekte namelijk dat het verwarmen van het rubber met zwavel ervoor zorgde dat de eigenschappen in positieve zin werden veranderd. Dit zogeheten gevulkaniseerde rubber was vele malen sterker, maar behield ook zijn elastische eigenschappen.

Sinds de ontdekking van Charles Goodyear vindt er schaalvergroting plaats in de rubberindustrie. Vele plantages worden aangelegd om maar te voldoen aan de stijgende vraag. Echter blijft de vraag groter dan het aanbod en komen er alternatieven in beeld. Dit komt mede door het arbeidsintensieve proces van natuurrubber. Pas na 6 á 7 jaar kan er geoogst worden van een rubberboom.

Synthetisch rubber in opkomst

Begin 1900 werd het eerste patent voor synthetisch rubber aangevraagd en verleend. Jaren later zorgde het pas voor een goedlopend proces waarbij er synthetische latex kon worden geproduceerd.

Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog komt de productie van synthetisch rubber pas echt op gang en neemt zij de nummer één positie over van het natuurlijke rubber qua productie. De synthetische variant is gemakkelijker en sneller te produceren wat haar tot een ideale vervanger van natuurlijke rubber maakt. Vandaag de dag bestaan er ongeveer 25 verschillende soorten synthetische rubber.

Gebruik rubber wereldwijd

Het wereldwijde rubbergebruik wordt zo ongeveer op 25-miljoen ton geschat per jaar. Zo’n 40-45% daarvan beslaat de consumptie van natuurlijke rubber en de rest bestaat uit de consumptie van synthetische rubber. Grootverbruiker in dit verhaal is de bandenindustrie. Zij consumeren een slordige 70% van de totale consumptie. De consumptie van deze rubber wordt gebruikt voor de vervaardiging van onder andere: banden, schoenzolen, laarzen, emmers, fietszadels en ga zo maar door. De belangrijkste landen waar productie plaatsvindt van natuurrubber zijn: China, India, Indonesië, Maleisië, Thailand en Vietnam. Een opkomende speler is Afrika.

Het productieproces van natuurlijk rubber

Zoals uit het bovenstaande verhaal is gebleken, bestaat er dus natuurlijk rubber en synthetisch rubber. We nemen jullie nu stapsgewijs mee in het productieproces van natuurrubber en alles wat daarbij komt kijken.

Rubberwinning op de plantage

Op rubberplantages worden rubberbomen geplant die na zes of zeven jaar rijp genoeg zijn voor de productie van rubber.

Opvangen van latex

Door het maken van een inkeping wordt het sap dat in de boom circuleert tot stromen gebracht en wordt opgevangen met een tuitje en wordt uiteindelijk opgevangen in een opvangbak. Na 5-6 uur stromen krijgt de boom een aantal dagen rust voordat er een nieuwe inkeping wordt gemaakt.

Zeven en zuren

Vervolgens wordt het sap gezeefd en giet men het in een plastic kuip. Aan het mengsel wordt mierenzuur of azijnzuur toegevoegd en daardoor gaat het stollen.

Walsen en spoelen

Na ongeveer een half uurtje rusten, is het mengsel stevig genoeg om door een wals gehaald te worden. De wals perst het overtollige water eruit en laat een ribbelpatroon achter waardoor het gewalste rubber sneller droogt. Daarna wordt het mieren- of azijnzuur weggespoeld.

Drogen en bewaren

Vervolgens worden deze lappen vijf uren te drogen gehangen. Op die manier worden de lappen dikker, sterker en donkerder van kleur. De lappen worden bewaard tot de volgende stap.

Schoonmaken

De lappen worden van de stapel gehaald en geweekt in een bad voor 20 minuten. Op deze manier wordt het ergste vuil eraf gespoeld. Vlak daarna worden de lappen door een borstelmachine gehaald die de lappen helemaal schoon maakt.

Sorteren en wederom drogen

De uitstraling van deze lappen verschilt nogal onderling. Dat komt doordat de matten verschillende diktes hebben en ook de leeftijd van de rubberboom speelt hier een belangrijke rol. De lappen worden nu wederom gedroogd op een rek.

Rookkamer

De lappen worden in een steenoven gehangen en gaan de lappen 5 dagen in een rookkamer. Met deze methode voorkomen ze dat de lappen gaan schimmelen. Insecten en ander vuil wordt eraf geknipt waar nodig, maar lang niet alles. Anders zou er weinig van over blijven.

Kwaliteitsmeting

De lappen worden met een felle lamp bekeken. Hoe minder verontreiniging de lap heeft, hoe hoger de verkoopprijs is. De lappen worden geselecteerd op het aantal gaten en verontreiniging en gaan dan door een pers. Van de lappen wordt een blok geperst dat gemakkelijk verscheept kan worden.

Sprayen voor verscheping

Voor het verschepen worden alle blokken voorzien van een spray dat bestaat uit calciumcarbonaat en oplosmiddelen om schimmelvorming te voorkomen. Ook plakken de blokken op die manier niet aan elkaar.

Een uitgebreide terugblik op de ontstaansgeschiedenis van rubber en het productieproces daarvan levert uiteindelijk de basis op voor het belangrijkste onderdeel van keepershandschoenen: de foamlaag. De eigenschappen van de foam zorgen voor de uiteindelijke vangeigenschappen die jij als doelman ervaart. Zo zijn er bijvoorbeeld modellen die vervaardigd zijn van natuurlijk latex, maar zo zijn er ook modellen die van synthetisch latex worden gemaakt. Ook zijn er combinaties mogelijk waarbij de handpalm is vervaardigd van natuurlijk latex en de bovenkant van de handschoen is gemaakt van synthetisch latex. Zo ziet een palm er dan na productie en voor assemblage van de keepershandschoenen uit!

Wist je bijvoorbeeld dat er sommige mensen zijn die allergisch zijn voor latex en dus ook voor het dragen van keepershandschoenen? Latex bevat van nature eiwitten en deze eiwitten kunnen zorgen voor een allergische reactie. Op het moment dat mensen met een allergie handschoenen aantrekken, volgt er een allergische reactie. Dit is in de vorm van jeuk, rode vlekken en/of zwellingen op de plek van contact.

Heb je soms last van een allergische reactie bij het dragen je keepershandschoenen. Probeer dan zeker eens een paar dat vervaardigd is uit alleen maar natuurlijke latex.